Soms krijg ik reacties op mijn blog, die gaan over naasten, met name partners, die vreemd en voor de briefschrijver vervelend gedrag vertonen. Ze worden bijvoorbeeld vanuit het niets boos. Of ze zijn de ene keer poeslief en de andere keren schelden ze. Ze blijven onverwacht een nacht weg, geven te veel geld uit aan een hobby of zijn totaal niet meer aanspreekbaar.
Ik ga eigenlijk nooit in op die reacties en ik publiceer ze niet. Een paar keer heb ik een mail geschreven, met de uitleg dat het me niet aan hen lijkt (en nog minder aan mij) is om een diagnose te stellen, die bij dit gedrag zou passen. Ik schrijf dat hulp zoeken wellicht een goed idee zou zijn, maar als de partner hier faliekant tegen is dan ben je wel een beetje uitgepraat en wordt het hoog tijd om aan je eigen grenzen te gaan denken.
Het moet overigens wel een ontzettend nare situatie zijn, waarin alle communicatie ineens opgehouden lijkt te zijn. En ik begrijp ook dat je in zo’n situatie overal en nergens een oplossing wilt zoeken.
Maar eerlijk gezegd: ik heb zelf dus nog nooit van zijn leven zulk gedrag vertoond, wat zogenaamd typisch is voor mijn aandoening. Nou ja, niet vaker dan iemand anders zonder die diagnose, dus. Heb het net nog gecheckt bij mijn man. Nu weet ik wel dat anderen met dezelfde diagnose dit wel gedaan hebben (het zal niet voor niks in de DSM en de mijn geheim en de weet ik veel waar staan), maar ik ervaar zulke reacties toch wel een beetje als beledigend. De gedachte lijkt: Als je zus of zo’n stempel hebt, dan doe je zo, en als je zus of zo doet, dan moet het wel dat je dat stempel hebt. Dat is ook een reden om deze reacties niet te plaatsen, want ik wil andere lezers die ook een bipolaire stoornis hebben, niet beledigen hiermee.
Deze reacties laten ook zien hoe ver de psychiatrie/DSM (bijbel van de psychiatrie) al in onze levens zijn doorgedrongen, gemeengoed zijn geworden. Als je partner niet meer aan jouw kant lijkt te staan en/of je kunt je partner niet meer begrijpen, probeer je het geheel een plekje te geven door zijn of haar gedrag in een hokje te plaatsen. Misschien wordt het gemakkelijker te verdragen als het een naam krijgt? (ik denk dat dat maar tijdelijk werkt). Ik denk in ieder geval niet dat deze poging tot kennisvergroting heel goed is voor het vertrouwen in een relatie, die al in zwaar weer zit.
Ik wil daarmee niet beweren dat er nooit sprake zou zijn van (psychische, emotionele) problemen. Maar voor de relatie zou het denk ik, hoe moeilijk ook, beter werken om met zo weinig mogelijk oordeel in gesprek te raken, dan om een diagnose te achterhalen. Ik wil niet beweren dat dat gemakkelijk is. Hopelijk kom je dan zover dat je gezamenlijk kunt besluiten of en welke hulp er nodig is. Als je dan nog niet weg bent, natuurlijk, wat ik bij sommige verhalen toch sterk zou overwegen.
Wat voor mij nog een beetje een vraagteken is: Heb je eigenlijk als partner minder last van schadelijk en kwetsend gedrag, als het in een hokje te plaatsen is? Ook dit heb ik even bij mijn man gecheckt: Voor hem was het wel heel nodig om het ‘hokje’ te herkennen op de momenten dat ik psychotische klachten had (=ik zei vreemde dingen). Dat signaleerde hij en naast dat hij de crisisdienst belde, hield hij het gesprek oppervlakkig. Zelfs op die momenten waren contact en respect de toverwoorden.
Veel geluk en wijsheid voor jullie allen!
Beetje Bipolair 
Even van mijn kant. Ik, toch echt wel bipolair heb gedrag als wat je meldt ook geen “last” van gehad. Mijn lieve echtgenoot merkt mijn stemmingswisselingen wel op, die overigens meevallen door de medicatie die ik slik maar vindt het heel erg leefbaar met mij. Er zijn altijd mensen, wie dan ook die graag in hokjes willen plaatsen of een diagnose voor de ander willen zien. Ik denk dan ook vaak dat deze mensen hiermee vooral niet naar zichzelf willen kijken.
Ik vraag me wel eens af wat de uitkomst zou zijn als iedereen zich onderwerpt aan onderzoek. Feit is dat ik het wel nodig achtte en ik vind dat stoer, ik heb het aangedurft om naar mezelf te kijken om het voor mezelf en mijn omgeving begrijpelijker en dus leefbaarder te maken.
Haha, ja ik vind ons ook stoer, dat we proberen een weg te vinden die goed is voor onszelf en onze omgevjng. En ik vind het niet zo fijn als iemand anders meent dat voor mij te moeten doen. Al is het wel goed om te laten weten als je ergens last van hebt (van mij bedoel ik). ‘Bij jezelf houden’ heet dat toch? Goed bezig Deborah, en je partner ook
Interessant artikel, beetjebipolair. Ik zie ook een link naar de ideeën van de biologische psychiatrie. Als je uitgangspunt is dat een DSM-diagnose voortkomt uit een hersenziekte verliezen de symptomen hun communicatieve betekenis. De aanleiding of de context van het gedrag heeft er dan niets meer mee te maken. Ik kan me niet voorstellen hoe je respect kunt hebben voor een partner of een familielid als je hun gedrag ziet als een symptoom dat volkomen losstaat van de onderlinge communicatie.
Hoi Kayakangst. Dank je wel weer voor je bijdrage. Ik vind je redenering wel wat kort door de bocht, eerlijk gezegd. In de dagen dat ik nog aan zelfstigma deed, had ik je redenering kunnen goedkeuren :-), maar zelfs al zou deze aandoening een hersenziekte zijn (ik denk eerlijk gezegd dat ook dat een te simpele voorstelling van zaken is), dan nog nemen mijn man en gelukkig de meeste andere naasten, mij wel serieus. They better 🙂
Hoi beetjebipolair. Dat bedoelde ik niet. Ik ben het juist totaal oneens met die redenering! Ik geloof niet dat bipolariteit een hersenziekte is. (Ik ben niet eens zeker van het syndroom zoals dat in de DSM wordt omschreven.) Wat ik bedoelde te zeggen was juist, dat het geen goed idee is om het gedrag van iemand anders te beoordelen aan de hand van een symptomenlijstje.
Hoi kayakangst. Dank je wel voor de verduidelijking 🙂
Beste Beetjebipolair,
U gaat mijns inziens iets te gemakkelijk voorbij aan de (soms wanhopige) zoektocht van de naaste of partners naar antwoorden, u bent er zelfs beledigd door.
Ik als partner van een bipolair patiënt met al het typisch (niet zogenaamd) gedrag van de stoornis kan u meedelen dat als wij (iedereen in de omgeving van mijn vrouw) haar 25 jaar geleden in het juiste hokje hadden geplaatst, het ons een hoop ellende had gescheeld.
Op de vraag, Heb je eigenlijk als partner minder last van schadelijk en kwetsend gedrag, als het in een hokje te plaatsen is?
Natuurlijk heb je dat, als duidelijk is wat er precies aan de hand is dan pas kan je de juiste stappen nemen.
Ik heb namelijk in de tijd vaak sterk overwogen om bij haar weg te gaan (zoals u volgens uw verhaal ook had gedaan) en achteraf blijkt dus dat ik dan mijn vrouw had verlaten om een stoornis.
Het vaststelen van het juiste hokje is zeker bij psychische aandoeningen juist belangrijk, want geloof me in die 25 jaar zijn er heel wat hokjes langs gekomen!
Zou ik wat verduidelijking kunnen krijgen waarom u de stoornis geen hersenziekte vind?
Beste R.S. Bedankt voor je reactie. Ook al ben je het niet eens met mijn opmerkingen, jouw bezwaren daartegen hebben mij wel weer aan het denken gezet. Ik hoop dat ik hieronder mezelf kan verduidelijken.
Ik geloof zeker dat er mensen bestaan die wel ‘typisch’ gedrag vertonen. De (voor)oordelen zullen toch ergens vandaan komen. Maar ik vind het niet handig/nuttig om omgekeerd te gaan denken en maar alvast een diagnose te gaan stellen, op het moment dat je zulk ‘typisch gedrag’ tegenkomt in je omgeving (gedrag dat voor een groot deel ook bij mensen zonder bipolaire stoornis kan voorkomen, zeker in stressvolle situaties)
De brieven die ik kreeg, leken niet erg op jouw verhaal (op het eerste gezicht althans). Het ging vaak om mensen die nog niet zo lang in een relatie zaten, en het vreemde, meestal ook onduidelijke en afwijzende, gedrag van hun gewenste partner probeerden te duiden. Dan kun je denken dat er sprake is van bipolariteit, borderline, andere persoonlijkheidsproblematiek. Maar je kunt dan net zo goed denken dat iemand geen relatie wil, gewoon asociaal doet, te weinig om je geeft, eventjes andere dingen aan z’n hoofd heeft, etc. etc.
Ik kon er niets mee en merkte inderdaad dat ik me ‘beledigd’ voelde, door de stereotypering van de aandoening waar ik ook mee kamp. Vandaar mijn keuze om deze reacties niet te plaatsen (het zijn de enige!) en bovenstaande “verklaring” daarvoor in een blog. Ik heb de schrijvers wel allemaal persoonlijk beantwoord en hoop van harte dat ze meer antwoorden vinden op andere plekken. Alleen omdat ik er niets mee kan, wil niet zeggen dat het voor hen niet bestaat en niet ontzettend vervelend is.
Ik vind dat ‘in een hokje plaatsen’ (zo noem ik het maar even) trouwens totaal niet vergelijkbaar met een lange zoektocht naar de oorzaak van problemen, die jij mee hebt gemaakt met je vrouw (meen ik te lezen uit je reactie). En ik ben blij dat jij en je vrouw elkaar toch weer gevonden hebben, nadat bekend werd dat de oorzaak van de problemen bij de aandoening lag. Toch hoop ik dat je (klinkt misschien eigenwijs van mij) ondanks zulk nieuw begrip van de situatie, je grenzen blijft bewaken. (Ik denk nu aan een verhaal wat ik ken, over een vrouw die werd mishandeld door haar man met bipolaire stoornis, en hem toch maar trouw bleef “want hij is ziek”). Maar ik hoop ook in jouw geval, dat de symptomen aanmerkelijk verbeterd zijn sinds het stellen van de goede diagnose. En dat grenzen weer grenzen zijn.
Dan over onze hersenziekte…. Hm, dat is bijna voer voor een andere blog. Ik was er ook niet zelf over begonnen trouwens: dat deed kayakangst. Er zijn al behoorlijk wat mensen die hierover schrijven. Hele goeie informatie over wat er nu precies wel/niet wetenschappelijk bewezen is mbt psychosegevoeligheid maar ook mbt de bipolaire stoornis, is te halen op http://www.psychosenet.nl (naast ervaringsverhalen, je moet ms wel wat zoekwerk doen). Hier schrijven zowel psychiaters als cliënten. Een vraag stellen is daar ook mogelijk.
In het kort: De aandoening is nooit aangetoond in de hersenen. Er zijn bv. geen verschillen in MRI-scans tussen patiënten en niet-patiënten, of in concentraties van bepaalde stoffen in het bloed (“het ontbrekende stofje” wat sommige artsen opvoeren, is vooral bedoeld om iets eenvoudig uit te leggen, het is geen wetenschap). Het is van de andere kant ook niet bewezen, dat het niet in de hersenen zit.
Daarmee wil ik zeker niet zeggen dat het niet bestaat. Het is als 1 vd eerste psychiatrische aandoeningen beschreven, al in de 19e eeuw. In tegenstelling tot sommige andere aandoeningen (hysterie, borderline, ook depressie) kent het een constante aanwezigheid in de samenleving en is dus niet bepaald een “mode-ziekte”. Ook is het ‘eerlijk’ verspreid over de wereld. Lithium wordt al heel lang gebruikt als medicijn en helpt aantoonbaar (ik geloof bij 80% van de mensen) tegen de stemmingswisselingen. Alleen over de oorzaak van de aandoening (of oorzaken, en of die in de hersenen ligt/liggen?) en ook over hoe lithium precies inwerkt op het zenuwstelsel/lichaam/hersenen, daar is eigenlijk nog steeds (vrijwel) niets over bekend.
Is het nou een hersenziekte? Hadden we dan niet allang “iets” gevonden denk ik dan? Ik denk dat er veel meer meespeelt, bv. opgelopen trauma (is wel wat bewijs voor), andere psychologische mechanismen. Sommige mensen hebben baat bij therapie, bij voeding etc. Naar mijn idee is het in ieder geval nog lang niet kristalhelder en uitonderzocht. En zelf (maar dat is behoorlijk persoonlijk en totaal onwetenschappelijk wil ik er wel bij zeggen) hoop ik er -nog steeds- ergens op om niet alleen in de persoonlijke en maatschappelijke, maar ook in medische zin, te herstellen en echt beter te zijn.
Voor nu houd ik het op 2nd best: lithium.
Waar ik op doelde is niet onze jarenlange zoektocht, deze was er in het geheel niet, ik had mijn vrouw vanaf het begin (en zij zichzelf) juist in een verkeerd hokje geplaatst, alle redenen die u aanhaalt hebben in de loop der jaren de revue gepasseerd (denken dat iemand geen relatie wil, gewoon asociaal doet, te weinig om je geeft, eventjes andere dingen aan z’n hoofd heeft, etc. etc.) behalve de optie bipolaire storing.
Hadden we in die tijd Google e.d. dan hadden de symptomen ons waarschijnlijk wel de goede richting opgestuurd en misschien was ik met mijn vragen wel op een site als deze terecht gekomen, alleen 25 jaar eerder aan het begin van onze relatie zoals sommige van die mensen die bij u aankloppen.
Overigens klinkt het nu alsof onze relatie al die jaren kommer en kwel is geweest maar dan hou je het natuurlijk geen 30 jaar uit samen, het leven is alleen nooit saai geweest.
Dus ik denk dat u en ik het meer eens zijn dan het in deze posten lijkt maar dat we beide van een andere kant het probleem bekijken 🙂
Het verhaal van de geslagen vrouw is voor mij te onvolledig om over te oordelen.
Ik blijf ook niet bij mijn vrouw omdat ze bipolair is (uit medelijden), ik blijf bij mijn vrouw omdat ik van haar hou en zij nu (hopelijk) de juiste zorg krijgt.
Maar wat belangrijker is, is dat het gedrag nu eindelijk verklaarbaar is (de puzzelstukjes vallen op zijn plek) en nu voor mijn vrouw de symptomen duidelijk zijn want juist dat zelfstigma (hier gelezen haha) maakte het voor haar zo zwaar.
Als laatste bedankt voor uw antwoord op mijn vraag of het een hersenziekte is of niet. Weer wat stof tot nadenken.
Op dit moment heeft mijn vrouw al maanden de rapid cycling variant en gaat er volgens mij toch echt iets mis in de hersenen, er is geen enkele trigger meer nodig nodig om de switch te maken behalve dat het altijd een aantal dagen duurt.
Ik heb inmiddels meerdere malen de richtlijn Bipolaire stoornissen, handboek Bipolaire stoornissen en het hulpboek Bipolaire stoornis gelezen, helaas ook in die volgorde, raad iedereen zonder medische achtergrond aan het in tegenovergestelde volgorde te lezen als je nog aan een exemplaar van dat hulpboek kan komen (wordt niet meer gedrukt).
En begin nu dus aan de blogs en forums over het onderwerp , u heeft veel mooi geschreven stukken en zal ze met plezier blijven volgen 🙂
En u bedankt voor deze prachtige bijdrage. Een heel mooi en integer verslag vanuit de partner-kant. U had ws beter deze brieven kunnen beantwoorden (idee voor een eigen blog?).
Over de geslagen vrouw ga ik niet uitweiden, zoals u zult begrijpen. Ik wens u beiden veel succes met uw zoektocht (wat het ook voor mij en mijn man nog wel eens is)
Ps: ik heb inhoudelijk geen (ervarings) kennis van rapid cycling. Kan u nog verwijzen naar de facebookgroep van Petra d’Huy (ze heeft ook een website – Petra etcetera). De facebookgroep heet “Leven met een bipolaire stoornis”